Capoeira – brazylijska sztuka walki

Capoeira, określana jako brazylijska sztuka walki, brzmi wprawdzie dość bojowo i w pewnym sensie słusznie, ale istnieje wiele jej odmian i tak naprawdę można ją porównać do formy tańca, obfitującego w muzykę i śpiew. Jak walka może stać się formą sztuki i duchowej ekspresji? Tego wszystkiego dowiecie się z naszego artykułu!

Capoeira – czym jest i skąd pochodzi?

Capoeira to pojedynek zawodników, których określamy capoeiristas. W przeciwieństwie do wielu innych sztuk walki, nie chodzi tutaj o zadanie ciosu przeciwnikowi. Kluczową rolę odgrywa tutaj odpowiednia strategia oraz spryt, celem wyprowadzenia przeciwnika z równowagi, aby go podciąć. Trening capoeiry wygląda następująco: uczestnicy gromadzą się w kręgu zwanym „roda”, śpiewają, tańczą i wybijają rytm. Bardzo ważną rolę odgrywa tutaj „bateria”, co jest określeniem grającej w kole orkiestry. Samą walkę, nazywa się „jogo” – i chodzi tutaj o unikanie ciosów, a same kopnięcia są wstrzymywane. Skąd pochodzi Capoeira? To sztuka walki, która wywodzi się z Brazylii, a powstała wśród niewolników sprowadzonych między XVI, a XIX wiekiem z Afryki. Była dla nich możliwością zachowania tradycji kulturowej oraz trwania w jedności i sile w walce z Portugalczykami. Dlatego właśnie wiele pozycji capoeiry wywodzi się z rytualnych tańców afrykańskich plemion.

Capoeira jako sztuka walki

Zniesienie niewolnictwa w roku 1888 sprawiło, że byli niewolnicy trafili na margines społeczny w Brazylii. To właśnie wtedy zaczęto używać nazwy „capoeira”, która oznaczała awanturnika lub rzezimieszka. Obecną formę capoeiry stworzył Mestre Bimba (1900-1974), dzięki któremu sztuka walki zyskała dobrą sławę. Połączył on tradycyjne zasady sztuki walki, dotychczasową formę capoeiry i starobrazylijskiej sztuki walki – bauque. Wybrał jego zdaniem najważniejsze, czyli najbardziej przydatne techniki i dodał do nich nowe ciosy. Dzięki niemu capoeira stała się bardziej bojowa, ponadto dodał również pieśni o historii walki i grę na instrumentach. Do wiedzy na temat metody nauczania capoeiry Mestre dodał również współczesną wiedzę na temat sportu – był też zwolennikiem ciągłego nauczania i rozwoju. Obecnie capoeira jest sportem narodowym w Brazylii i stała się popularna na całej świecie. Mistrzowie podczas swych podróży jeżdżą po różnych krajach i przedstawiają zasady oraz techniki tej niezwykłej sztuki walki.

Capoeira – różne style walki

Obecnie możemy wyróżnić wiele rodzajów capoeiry, ale naj popularniejsze z nich, to:

• capoeira regional – stworzona przez Mestre Bimba, jest szybka i dynamiczna, praktyczna w stosowaniu w samej walce, a przy tym bardzo widowiskowa.
• capoeira angola – to bardziej tradycyjna forma, dlatego mniej tutaj elementów charakterystycznych dla walki, a więcej tańca, gry, współpracy – stworzył ją w XX wieku Mestre Pastinha (1889-1981)
• capoeira moderna – współczesna capoeira, która łączy styl regional i angola, a przy tych wykorzystuje różne techniki trenowania.
• capoeira carioca – zrezygnowano tutaj z muzyki, śpiewu, a postawiono na skuteczność i brutalność. Kopnięcia celowały w kolana i tułów oraz wprowadzono ciosy rękoma w twarz – również w oczy. To forma, która używana była przez gangi, więc nie była zbyt popularna.

Capoeira – batizado, roda i trening

Sam trening capoeiry zaczyna się od rozgrzewki, której prognozowany czas to około 30 minut. Składa sie z prostych ćwiczeń siłowych, które mają pobudzić stawy i mięśnie do pracy. Następnie jest krótki moment przerwy, aż do rozpoczęcia treningu właściwego, w którym zaczyna się nauka technik. Po wspomnianych ćwiczeniach, następuje etap roda. Uczestniczy śpiewają i grają w kręgu (często piosenki śpiewane w języku portugalskim), a uczestnicy w parach, przedstawiają wewnątrz kręgu to, czego się nauczyli.

Rozwój w capoeirze rozpoczyna się od ceremonii zwanej „batizado”. Uczestnicy otrzymują sznur, zwany „corda” i przystępują do pojedynku ze swoim nauczycielem. Otrzymują również przydomek „apelido”. Gdy uczniowie zdadzą egzamin, odbywa się tzw. troca de cordas, czyli zmiana sznura. Po zdaniu 1 poziomu, otrzymują oni sznur, który symbolizuje poczynione postępy i pozwala im przejść na kolejny etap treningów. Capoeira składa się z 6 stopni dla uczniów, 9 dla instruktorów oraz 5 dla dzieci.

Capoeira dla początkujących

Jak wygląda pierwszy trening capoeiry? Uczestnicy poznają historię samej capoeiry, ale przede wszystkich uczą się poruszania, czyli techniki ginga, z której wyprowadza się rozmaite ciosy oraz akrobacje. Podstawowe z nich to: gwiazda (au) i stanie na rękach (bananeira). Następnie uczą się podstawowych uderzeń: wykonywanych dłonią (escalada), nogami (martelo), kolanem (joelhada) i łokciem (cotovelada). Technika i pozycje są priorytetem, aby móc przejść do treningu właściwego. W capoeirze ważna jest technika, dynamika, płynność, zamaszyste i obrotowe ruchy, umiejętność samoobrony i uników. Istnieją również zajęcia prowadzone dla dzieci – odbywają się poprzez zabawę i rozwijają prawidłowo sylwetkę, ucząc również pracy zespołowej.

Capoeira to sport zarówno dla mężczyzn oraz kobiet i dzieci. Doskonale poprawia kondycję, a przy tym świadomość swoich ruchów i możliwości. Dzięki umiejętności strategicznego postrzegania walki, wyróżnia się ogromnym skupieniem i uważnością. Podczas warsztatów capoeiry uczestnicy mogą poczuć prawdziwego ducha brazylijskiej sztuki walki – dzięki żywej muzyce i tańcom, które stanowią istotny element zajęć.